Το παρασκήνιο των συναντήσεων κυβέρνησης - τραπεζών - επιχειρήσεων για τα δάνεια

Οι τακτικές συναντήσεις μεταξύ υπουργείου Οικονομικών, τραπεζών και φορέων της αγοράς για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων πάγωσαν προς το παρόν, με αποτέλεσμα η προγραμματισμένη για τα τέλη Αυγούστου συνεδρίαση να αναβληθεί και να πάρει νέα ημερομηνία για μετά τη ΔΕΘ. Για την αναβολή των συναντήσεων, με ένα θέμα ημερήσιας διάταξης, όπως είχε συμφωνηθεί κατά την τελευταία σύσκεψη του Ιουλίου, υπάρχουν πρακτικοί και ουσιαστικοί λόγοι, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές που βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις. Στους πρακτικούς λόγους περιλαμβάνονται οι καταστροφικές πυρκαγιές και ο ανασχηματισμός. Ο τελευταίος δεν επηρέασε την ομάδα του υπουργείου Οικονομικών, καθώς ο συντονισμός της 5μελούς ομάδας εργασίας είχε ανατεθεί από τη συνάντηση του Ιουλίου στον υπουργό Οικονομικών κ. Χρήστο Σταϊκούρα και τον πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) κ. Μιχάλη Αργυρού. Επίσης, στην ομάδα εργασίας, από την πλευρά των τραπεζών συμμετέχει ο πρόεδρος της εκτελεστικής επιτροπής της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (και αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank) κ. Σταύρος Ιωάννου. Συμμετέχουν επίσης ένας εκπρόσωπος από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και ένας από τους επιχειρηματικούς φορείς.Κυβέρνηση Ο ουσιαστικός λόγος της αναβολής, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Capital.gr, ήταν οι εξηγήσεις που δόθηκαν από την κυβέρνηση και τις τράπεζες κατά την τελευταία συνάντηση στις 14 Ιουλίου. Εκεί έγινε σαφές ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τα δάνεια μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης δεν επιδέχονται καμία ερμηνεία και ευελιξία. Επίσης, η κυβέρνηση ξεκαθάρισε ότι δεν ζητά να δοθούν δάνεια χωρίς να ικανοποιούνται τα τραπεζικά κριτήρια και τα κριτήρια επιλεξιμότητας του Ταμείου Ανάκαμψης. Το μόνο στο οποίο εστίασε ήταν η δυνατότητα περαιτέρω χρηματοδοτήσεων (και σε άλλες επιχειρήσεις) λόγω της απελευθέρωσης κεφαλαίων που επιφέρει ο μηχανισμός του Ταμείου Ανάκαμψης και η άντληση φθηνής ρευστότητας.Επιχειρήσεις Η πλευρά του ΕΒΕΑ ισχυρίστηκε ότι οι επιχειρήσεις έχουν σοβαρά επιχειρηματικά σχέδια και ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις απασχολούν το 85% των εργαζομένων και εισφέρουν 14% στο ΑΕΠ. Όλες αυτές οι επιχειρήσεις με σοβαρά επιχειρηματικά σχέδια θα πρέπει να ενισχυθούν και θα χρειαστούν κεφάλαια. Πρότεινε οι τράπεζες να συμβουλεύσουν τις επιχειρήσεις για την εκπόνηση επενδυτικών σχεδίων, ενώ στα κριτήρια επιλεξιμότητας θα πρέπει να υπάρχει και το κριτήριο της βιωσιμότητας. Τέλος, πρότεινε ότι θα πρέπει να υπάρχει καταγραφή των αιτιών απόρριψης χρηματοδοτήσεων και να αξιοποιηθεί ο πτωχευτικός. Όπως τόνισε η πλευρά του ΕΒΕΑ, το θέμα είναι να μη χρηματοδοτούνται οι ίδιες και οι ίδιες επιχειρήσεις. Ωστόσο, στη συνάντηση ειπώθηκε ότι ευθύνη για την φορολογική τους εικόνα, το μέγεθος και το παραγωγικό μοντέλο έχουν και οι ίδιες οι επιχειρήσεις. Από τις 800.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, 280.000 είναι αυτές που έχουν τουλάχιστον 1 εργαζόμενο, ενώ περίπου 164.000 είναι κερδοφόρες.Θ. Σκυλακάκης- Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης ξεκαθάρισε, πάντως, ότι για το Ταμείο Ανάκαμψης επιλέξιμες είναι χρηματοδοτήσεις για επενδύσεις -και μάλιστα συγκεκριμένες- και όχι κεφάλαιο κίνησης. Με δεδομένη τη δυνατότητα χρηματοδότησης με αμιγώς τραπεζικά κριτήρια, τα δάνεια θα πρέπει να αποπληρωθούν κανονικά. Εκ των πραγμάτων αυτά θα διατεθούν σε αξιόχρεες επιχειρήσεις. Θα πρέπει επίσης η εταιρεία να έχει ίδια συμμετοχή τουλάχιστον 20%. Επίσης, έγινε σαφές ότι ούτε εγγυήσεις μπορούν να δοθούν από το Δημόσιο, ούτε είναι δυνατή η λήψη εξασφαλίσεων, καθώς τράπεζες και Δημόσιο αποζημιώνονται στη βάση pari passu.Δημ. Μαντζούφας- Η παρουσίαση του Ταμείου Ανάπτυξης, των πυλώνων χρηματοδότησης και του Ελλάδα 2.0 από τον επικεφαλής του κ. Δημήτρη Ματζούφα δεν άφησε κανένα περιθώριο ερμηνειών. Οι πυλώνες χρηματοδότησης είναι συγκεκριμένοι, με συγκεκριμένα ποσοστά και ποσά ο καθένας και με συγκεκριμένη τεκμηρίωση. Αφού παρουσίασε τους βασικούς πυλώνες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (πράσινες επενδύσεις), τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την καινοτομία και την εξωστρέφεια, όπου περιλαμβάνεται και ο τουρισμός, προσέθεσε και τον πέμπτο πυλώνα που θα αφορά συγχωνεύσεις και μεγέθυνση εταιρειών - πρόγραμμα, το οποίο αναμένεται να στείλει προσκλήσεις ενδιαφέροντος μέσα στον Σεπτέμβριο.Ι. Τσακίρης -Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Γιάννης Τσακίρης έκανε σαφές το πόσο αυστηρά είναι τα κριτήρια, τα ποσά ανά πυλώνα και τον τρόπο χρηματοδότησης που είναι: 40% από το Ταμείο Ανάκαμψης, 40% από τις τράπεζες και 20% ίδια συμμετοχή. Σε αυτό το σημείο, η πλευρά του υπουργείου Οικονομικών πρόσθεσε ότι οι τράπεζες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές και να συμμετέχουν με το 40% μόνο σε αξιόχρεες επιχειρήσεις και βιώσιμα επενδυτικά προγράμματα, διότι ένας ακόμα όρος είναι ότι το δάνειο θα πρέπει να αποπληρωθεί. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία έχουν πάντα κατανομή πιστωτικού κινδύνου (40%-40%-20% στην περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης).Τράπεζες Για την κατανομή 40/40/20, ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χρήστος Μεγάλου, επεσήμανε ότι το σχήμα αυτό έχει μεγάλη διασπορά κινδύνου και οι τράπεζες είναι έτοιμες γι’ αυτό. Οι τράπεζες είναι έτοιμες να στηρίξουν το πρόγραμμα που θα έχει θετικό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία, συμπλήρωσε. Σε ό,τι αφορά στις υπόλοιπες χρηματοδοτήσεις που δεν πληρούν τα κριτήρια του προγράμματος, δυστυχώς, το σύστημα δεν αντέχει νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Έχοντας το θετικό παράδειγμα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, πρότεινε ο ίδιος, ότι καλό θα ήταν να υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία μείωσης του πιστωτικού κινδύνου, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των επιχειρήσεων που θα πληρούν τα τραπεζικά κριτήρια.Από την πλευρά της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, ο κ. Σταύρος Ιωάννου επανέλαβε ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας είναι σαφή και ότι δεν είναι δυνατό να δανειοδοτηθούν μη βιώσιμες επιχειρήσεις. Στο σημείο αυτό επανήλθε η πλευρά της κυβέρνησης, σημειώνοντας ότι τα δάνεια θα πρέπει να δοθούν μόνο εκεί όπου μπορούν να αποπληρωθούν. Το ΥΠΟΙΚ τόνισε για μια ακόμη φορά ότι πιστεύει πως θα πρέπει να απελευθερωθούν πόροι για τη χρηματοδότηση άλλων επιχειρήσεων. Η προσέγγιση του ΥΠΟΙΚ είναι ότι αποδεσμεύονται πόροι και άρα μπορούν να ενισχυθούν άλλες επιχειρήσεις. Αλλά αυτό δεν σημαίνει να μην τηρηθούν τα τραπεζικά και τα εποπτικά κριτήρια και να δίνονται δάνεια που δεν μπορούν να αποπληρωθούν.Πυλώνες χρηματοδότησης Εδώ έγινε η διευκρίνιση από πλευράς κυβέρνησης και τραπεζών ότι οι πυλώνες χρηματοδότησης είναι τρεις:Πρώτον, Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (IFIs) για μεσαία και μεγάλα επενδυτικά σχέδια.Τρίτον, Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων, δημιουργία Fund-of-Funds (FoF) για τη χρηματοδότηση μετοχικού κεφαλαίου ή οιονεί μετοχικού κεφαλαίου, στοχεύοντας στις πιο δυναμικές και ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις και τομείς.Εξάλλου, όπως συμπλήρωσε στο σημείο αυτό ο κ. Μαντζούφας, με το πρόγραμμα θα υπάρξει μεγάλη επενδυτική κινητικότητα και έτσι θα απελευθερωθούν πόροι για τη χρηματοδότηση άλλων επιχειρήσεων. Εξάλλου, παράλληλα με το Ταμείο Ανάκαμψης τρέχουν κι άλλα προγράμματα:- New Generation EU: 2,7 δισ. ευρώ την περίοδο 2021-2026- Εθνικά προγράμματα ανάπτυξης-ΕΣΠΑ: 10 δισ., την περίοδο 2021-2025- Ευρωπαϊκά Ταμεία: 19 δισ. ευρώ μέχρι το 2027- Κοινή Αγροτική Πολιτική: 19,3 δισ. ευρώ μέχρι το 2027.Μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης (31 δισ. ευρώ μέχρι το 2026), πέφτουν στην ελληνική οικονομία και στην επιχειρηματικότητα συνολικά 82 δισ. ευρώ μέχρι το 2027.Τα προγράμματα αυτά θα είναι ενεργά μέχρι και το 2027. Επομένως, θα μπορούν να συμμετέχουν και επιχειρήσεις που θα καταστούν αξιόχρεες στο μέλλον. Εξάλλου, μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων σήμερα έχει καλύτερη πραγματική εικόνα από ό,τι εμφανίζεται στα φορολογικά του στοιχεία, το οποίο είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί.Με την άποψη αυτή συμφώνησε και η πλευρά των τραπεζών, προσθέτοντας ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλες χρηματοδοτήσεις μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων αποτελούν κάτι διαφορετικό σε σχέση με την παραδοσιακή τραπεζική χρηματοδότηση προς επενδύσεις ή ακόμα και ρευστότητα και κεφάλαιο κίνησης, το οποίο έχει προβλεφθεί στους ετήσιους στόχους και στα στρατηγικά τους σχέδια.Η επόμενη συνάντησηΣυνεπώς, το βάρος δίνεται στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και με άλλα προγράμματα, αλλά και μέσα από την απελευθέρωση κεφαλαίων που θα προέλθουν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και θα συμβάλουν και στη μείωση των επιτοκίων. Από τα προγράμματα αυτά, αλλά και από τον πολλαπλασιαστή που θα υπάρξει στην ελληνική οικονομία, οι τράπεζες εκτιμούν ότι όλες οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν με περισσότερη χρηματοδότηση κατά τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ στην τριετία μέχρι το 2024.Η έξτρα χρηματοδότηση των 10 δισ.Οι υπολογισμοί είναι απλοί. Η χρηματοδότηση μέσω του Ταμείο Ανάκαμψης θα ανέλθει σε 18 δισ. ευρώ. Αυτό θα προκαλέσει οργανική αύξηση των χρηματοδοτήσεων για όλες τις επιχειρήσεις κατά 15 δισ. ευρώ. Περίπου 9 δισ. ευρώ (από τα 15 δισ.) προέρχεται από τον πολλαπλασιαστή του Ταμείου Ανάκαμψης. Έτσι, μέχρι το 2024, οι χρηματοδοτήσεις θα φτάσουν τα 33 δισ. ευρώ, έναντι 24 δισ. ευρώ, εάν δεν υπήρχε ο πολλαπλασιαστής του Ταμείου Ανάκαμψης με δάνεια προς τις επιλέξιμες επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα δεν θα πρέπει να μη ληφθούν υπόψη τα κλασικά δάνεια και κεφάλαια κίνησης των τραπεζών, άλλα επιχειρηματικά δάνεια πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και δάνεια μέσω των ΕΣΠΑ και των υπολοίπων πόρων ύψους 82 δισ. μέχρι το 2027.