Αυστηρές συστάσεις Ecofin για δημοσιονομικές "τρύπες" και καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις

Πλήρη καταγραφή των δημοσιονομικών κινδύνων που περιλαμβάνεται και στην 3η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, αλλά και καμπανάκι για τις καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνεται στο κείμενο συστάσεων της Κομισιόν που εγκρίθηκε σήμερα από τη Σύνοδο του Ecofin.Ουσιαστικά εγκρίθηκε το κείμενο που ανακοινώθηκε στις 5 Ιουνίου μαζί με την 3η έκθεση Ενισχυμένης Εποπτείας.Οι υπουργοί Οικονομικών ουσιαστικά σήμερα ολοκλήρωσαν την ένταξη της Ελλάδας για πρώτη φορά σε καθεστώς ευρωπαϊκού εξαμήνου (σ.σ. καθώς αυτός είναι πλέον ο τρόπος επιτήρησης μετά το τέλος του μνημονίου). Η Ελλάδα μάλιστα βρίσκεται σε μια ειδική κατηγορία λίγων χωρών οι οποίες έχουν ζήτημα "υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών". Έτσι, στο εν λόγω κείμενο της Κομισιόν περιλαμβάνεται σειρά συστάσεων για το πώς θα τονωθούν οι επενδύσεις, οι εξαγωγές, αλλά και για το πώς θα απομειωθούν τα κόκκινα δάνεια και θα συρρικνωθεί η ανεργία.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της, που σήμερα επικύρωσε και τυπικά το Ecofin, επαναλαμβάνει τις ανησυχίες που εκφράζονται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας για τη μη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων φέτος λόγω της παροχολογίας των προηγούμενων μηνών. Καταγράφει επίσης, μία προς μία τις υστερήσεις της χώρας στο δημοσιονομικό πεδίο και προχωρά σε συγκεκριμένες συστάσεις με τις οποίες πρέπει να συμμορφωθεί η χώρα. Οι εν λόγω συστάσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη χάραξη του νέου προϋπολογισμού για το 2020, αλλά και στη γενικότερη πολιτική που καλείται πλέον να εφαρμόσει η νέα κυβέρνηση. Σε περίπτωση που υπάρχουν αποκλίσεις ενεργοποιείται διαδικασία νέων συστάσεων και επιβολής κυρώσεων.Το καμπανάκι για τους δημοσιονομικούς κινδύνους Όπως αναφέρει η έκθεση, το πρόγραμμα σταθερότητας και οι εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2019 δεν περιλαμβάνουν τα νέα μόνιμα μέτρα που ανακοινώθηκαν και εγκρίθηκαν λίγο μετά την ημερομηνία υποβολής και την καταληκτική ημερομηνία, αντιστοίχως. Η Επιτροπή εκτιμά ότι ο δημοσιονομικός αντίκτυπος των εν λόγω μέτρων θα υπερβεί το 1,0 % του ΑΕΠ το 2019 και τα επόμενα έτη. Εκτιμάται επίσης ότι η έγκριση αυτών των νέων μέτρων θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη του συμφωνηθέντος στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα, όπως παρακολουθείται βάσει του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας και όπως καθορίστηκε με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2017/1226.Επιπλέον, τα νέα μέτρα αναμένεται να μειώσουν το διαρθρωτικό ισοζύγιο, εγείροντας ανησυχίες ως προς την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου το 2020. Ωστόσο, το φθινόπωρο του 2019, θα πραγματοποιηθεί επαναξιολόγηση που θα περιλαμβάνει αναθεώρηση του εφαρμοστέου δείκτη αναφοράς για τον ρυθμό αύξησης των καθαρών δαπανών το 2020. Παρότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να παραμείνει σε καθοδική πορεία, ενδέχεται να τεθεί σε κίνδυνο η συμμόρφωση με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους. Αυτό θα πρέπει να επαναξιολογηθεί το φθινόπωρο ως αποτέλεσμα των εν λόγω νεοεγκριθέντων μέτρων.Σημειώνεται ότι οι εν λόγω συστάσεις έχουν γραφτεί με βάση την κατάσταση όπως διαμορφώθηκε έως τις 5 Ιουνίου (που εκδόθηκαν τα κείμενα της Επιτροπής) και δεν περιλαμβάνει ότι έχει συμβεί τον τελευταίο μήνα στο οικονομικό πεδίο.Τι αναφέρουν οι συστάσεις της Κομισιόν Το δημοσιονομικό πακέτο, όπως αναφέρεται στο κείμενο, "θα πρέπει να επανεξεταστεί το φθινόπωρο" για να φανούν το αποτέλεσμα των νέων μέτρων που ελήφθησαν τα οποία και αναφέρονται αναλυτικά όπως και στην έκθεση Ενισχυμένης Εποπτείας.Στο διαρθρωτικό πεδίο, η Επιτροπή στο εν λόγω κείμενο συστάσεων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the 2019 National Reform Programme of Greece and delivering a Council opinion on the 2019 Stability Programme of Greece) συνιστά στην Ελλάδα να "αναλάβει δράση το 2019 και το 2020 με σκοπό:- Να επιτύχει μια βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη και να αντιμετωπίσει τις υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες, συνεχίζοντας και ολοκληρώνοντας τις μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στο Eurogroup στις 22 Ιουνίου του 2018 και- Να επικεντρώσει την προσοχή της σε δράσεις οικονομικής πολιτικής που να συνδέονται με τις επενδύσεις σε βιώσιμες μεταφορές και σε αποθηκευτικούς χώρους, σε προστασία του περιβάλλοντος, στην ενεργειακή απόδοση, σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας και διασύνδεσης, σε ψηφιακές τεχνολογίες, σε έρευνα και ανάπτυξη, σε εκπαίδευση, σε δεξιότητες, σε απασχολησιμότητα, στην υγεία και στην ανανέωση των αστικών περιοχών, λαμβάνοντας υπόψη τις περιφερειακές ανισότητες και την ανάγκη διασφάλισης της κοινωνικής ένταξης".Τα αγκάθια στις μεταρρυθμίσεις Στο κείμενο της Κομισιόν αναφέρονται τα αγκάθια ανά κλάδο:*Παρά τις πρόσφατες βελτιώσεις, το ελληνικό δικαστικό σύστημα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις και εμφανίζει αναποτελεσματικότητα. Μιλά για υπερβολικά πολύ χρόνο για την λήψη απόφασης και για καθυστερήσεις που "επιβαρύνουν την παραγωγικότητα των δικαστηρίων". Αναφέρει ότι "η περαιτέρω στοχοθετημένη δράση σε αυτόν τον τομέα είναι επομένως κρίσιμη, επίσης για να διευκολυνθεί η ομαλή λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς και να συμβάλει στην απελευθέρωση του επενδυτικού δυναμικού" αφού συνδέεται με τις υποθέσεις πτώχευσης και υπαγωγής στον Ν. Κατσέλη.*Αρκετά χρόνια υπο-επενδύσεων οδήγησαν σε μεγάλο επενδυτικό κενό. Συστήνεται "αύξηση των επενδύσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη" η οποία "θα συμβάλει στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων".Η έκθεση εντόπισε τομείς προτεραιότητας για τις επενδύσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Εκτιμάται ότι υψηλότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και την αντιμετώπιση των φραγμών στην ανάπτυξη καινοτόμων τομέων.Αναφέρεται ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις με ανεπαρκείς πόρους, χαμηλή αυτονομία, χαμηλή επίδοση στις βασικές δεξιότητες (συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών) και συνεχιζόμενες αναντιστοιχίες δεξιοτήτων. "Σε όλα τα επίπεδα, η λογοδοσία και η παρακολούθηση, που είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος λείπουν σε μεγάλο βαθμό" επισημαίνεται.Η προώθηση της ποιότητας και της συμμετοχικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, η εδραίωση στενότερων δεσμών μεταξύ της εκπαίδευσης και των αναγκών της αγοράς εργασίας, η βελτίωση της ελκυστικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και η αύξηση της συμμετοχής στη δια βίου μάθηση είναι σημαντικές για τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης.* Η Ελλάδα ξεκίνησε μια εκτεταμένη μεταρρύθμιση του συστήματος πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης το 2017, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της πρόσβασης και απαιτεί συνεχείς επενδύσεις μέσω της ανάπτυξης τοπικών μονάδων υγειονομικής περίθαλψης.* Το ελληνικό σύστημα μεταφορών αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Είναι σε μεγάλο βαθμό οδικό και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο, με όλες τις κύριες διασυνδέσεις να περιστρέφονται γύρω από τη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Το κόστος μεταφοράς εξακολουθεί να είναι υψηλά, ενώ η ποιότητα των υπηρεσιών, τα πρότυπα ασφάλειας και η διείσδυση των ευφυών συστημάτων μεταφορών παραμένουν χαμηλά. Απαιτούνται νέες επενδύσεις για την αύξηση των πολυτροπικών μεταφορών και την προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και της αστικής ανάπτυξης.* Η επεξεργασία των στερεών αποβλήτων και των αστικών και βιομηχανικών λυμάτων αποτελεί τον κύριο τομέα που χρειάζεται πρόσθετες επενδύσεις για την ευθυγράμμιση των προτύπων περιβαλλοντικής προστασίας της χώρας με την υπόλοιπη ΕΕ. Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα διαρθρωτική πρόκληση, ενώ η Ελλάδα εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην υγειονομική ταφή και στη μηχανική-βιολογική επεξεργασία αντί στις πιο σύγχρονες τεχνικές. Επιπλέον, το ποσοστό των αστικών αποβλήτων που ανακυκλώνονται είναι μόνο περίπου το ένα τρίτο του μέσου όρου της ΕΕ. Απαιτούνται επίσης επενδύσεις για τη βελτίωση της επεξεργασίας των υδάτων, την καταπολέμηση της αλάτωσης των υπόγειων υδάτων και τη λήψη μέτρων στήριξης για την πρόληψη των πλημμυρών και την αποκατάσταση της φυσικής ροής των ποταμών. * Οι ανεπαρκώς αναπτυγμένες υποδομές αυξάνουν το κόστος ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και αποτελούν εμπόδιο στην απορρόφηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια ιδιαίτερη πρόκληση εδώ με την ηλεκτρική συνδεσιμότητα των νησιών και τη σύνδεση με τις γειτονικές χώρες.* Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας και της κοινωνίας παραμένει πρόκληση, με χαμηλή πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα υψηλής ταχύτητας και ψηφιακές δεξιότητες πολύ χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει ιδιαίτερα στην τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας, προκειμένου να αντισταθμίσει την κάμψη των επενδύσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης. Η ανεπαρκής ευρυζωνική σύνδεση υψηλότερης ταχύτητας δημιουργεί σημαντικά εμπόδια στις δυναμικές εξαγωγικές επιχειρήσεις. Η επένδυση στην καινοτομία και τις δεξιότητες είναι ανεπαρκής για την προώθηση της αύξησης της παραγωγικότητας.* Χρειάζονται ανανεωμένες στρατηγικές "έξυπνης εξειδίκευσης" σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και επιπρόσθετα μέτρα για την αντιμετώπιση των πλέον πιεστικών αδυναμιών του συστήματος έρευνας και καινοτομίας για την τόνωση επενδύσεων προσανατολισμένων προς την αγορά στην έρευνα και την ανάπτυξη, οι οποίες παραμένουν χαμηλές.  Απαιτούνται επίσης υψηλότερες επενδύσεις για την τόνωση των χαμηλών επιπέδων τεχνολογικής ανάπτυξης, που αντανακλάται στον πολύ χαμηλό αριθμό διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη.* Επενδύσεις στη στήριξη των υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, των νησιών και των ορεινών περιοχών είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση της απώλειας και της επιδείνωσης της ποιότητας του φυσικού και ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας κατά την οικονομική κρίση. Η βιώσιμη αναδιάρθρωση των μειονεκτικών ή / και αποβιομηχανοποιημένων περιοχών στα αστικά κέντρα της Αθήνας-Πειραιώς και της Θεσσαλονίκης και στα κύρια περιφερειακά αστικά κέντρα (Πάτρα, Ηράκλειο, Λάρισα, Ιωάννινα, Αγρίνιο και Χαλκίδα) είναι  προτεραιότητα.* Ο προγραμματισμός των κονδυλίων της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση ορισμένων προβλημάτων. Η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας για τη διαχείριση των χρημάτων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία των επενδύσεων.* Το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων, που αντιπροσώπευαν το 70% των ανέργων στην Ελλάδα το 2018, είναι πολύ υψηλό, ενώ ανησυχητική είναι και η υψηλή ανεργία των νέων και η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Οι παρεμβάσεις πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης, στην προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και στην προώθηση των συνθηκών για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.Ο αποτελεσματικός κοινωνικός διάλογος και η υπεύθυνη κοινωνική εταιρική σχέση στην Ελλάδα μπορούν να στηρίξουν το περιβάλλον για την εφαρμογή και τη δέσμευση για βιώσιμες μεταρρυθμίσεις, με αποτέλεσμα την καλύτερη λειτουργία της αγοράς εργασίας.* Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από υψηλές εισοδηματικές ανισότητες και έχει τον μικρότερο αντίκτυπο κοινωνικών μεταβιβάσεων στη μείωση του κινδύνου φτώχειας στην ΕΕ (15,83% το 2017, έναντι 33,98% της ΕΕ). "Οι επενδύσεις πρέπει να επικεντρωθούν στην ενίσχυση της πρόσβασης σε κοινωνικές υπηρεσίες χωρίς αποκλεισμούς, προσιτές και υψηλής ποιότητας, καθώς και στην ανάπτυξη κέντρων ημερήσιας φροντίδας. Η στήριξη των πιο άπορων και η προώθηση της κοινωνικής ένταξης των παιδιών που κινδυνεύουν από τη φτώχεια, των ατόμων με αναπηρίες, των μεταναστών και των προσφύγων, ενώ θα δίνουν προσοχή στις γεωγραφικές ανισότητες, θα βελτιώσουν την κοινωνική ένταξη στην Ελλάδα".